แรกเริ่มเดิมทีการวิเคราะห์การติดเชื้อโควิดในเด็กดูเหมือนกับว่าจะใจชื้น เด็กดูไม่ค่อยติดหรือติดน้อย และเมื่อติดแล้วไม่ค่อยเป็นอะไรเท่าไหร่
แต่เมื่อมีการติดเชื้อแพร่หลายกว้างขวางไปในชุมชนเป็นในครอบครัวก็ทำให้ทราบได้ว่า ในเด็กตั้งแต่เด็กเล็กจนเด็กโต เด็กวัยรุ่นก็ติดได้เช่นกัน และก็ไม่ได้ติดยากอย่างที่คิด นอกจากนั้น อาการที่คิดว่าจะมีลักษณะที่เกิดขึ้นเฉพาะตัวในเด็ก ในลักษณะแบบที่เจอกันทั่วไปอยู่แล้วในการติดเชื้อไวรัสทางระบบทางเดินหายใจ
แต่ในโควิดนั้นรุนแรงกว่า โดยที่อาการต่างๆ ประกอบไปด้วยไข้สูง ผื่นขึ้น ลิ้นแดงตุ่มเป็นสาก จนกระทั่งถึงมีกล้ามเนื้อหัวใจและเส้นเลือดหัวใจอักเสบจนอุดตัน ก็พบอาการอื่นๆอย่างที่เจอในผู้ใหญ่ตามปกติได้โดยเป็นการอักเสบในระบบทางเดินหายใจ ปอดบวม ระบบการหายใจล้มเหลวเช่นกัน
และเรื่อยไปจนกระทั่งอาการสมองอักเสบแบบช่วงแรกของการติดโควิดและสมองอักเสบ ไขสันหลังและเส้นประสาทอักเสบในช่วงระยะต่อมาของการติดโควิดและเมื่อรักษาหายแล้วก็มีอาการทางสมองอื่นๆพบได้มากขึ้นโดยมีการเคลื่อนไหวผิดปกติ และในเด็กเล็กที่การพัฒนาการยังไม่สมบูรณ์เต็มที่ จะมีการถดถอยของการพัฒนาสติปัญญาควบรวมเข้าไปด้วย
...
ทั้งนี้ จริงอยู่ที่อาการหนักเหล่านี้ จนกระทั่งถึงเสียชีวิต แม้จะน้อยกว่าในผู้ใหญ่ก็ตาม แต่แน่นอน แม้จะมีอาการน้อยนิด แต่ผลกระทบมีแน่ในระยะยาวเป็นปี ที่เรียกว่าโควิดแบบยาว (long COVID) ทำให้เด็กด้อยคุณภาพ และกระทบกับความมั่นคงของประเทศในอนาคต
นอกจากอาการที่พบในเด็กดังกล่าวแล้วนี้ ยังเป็นที่แน่ชัดแล้วว่าเด็กกลายเป็นพาหะแพร่เชื้อ ที่มีประสิทธิภาพมากมาย โดยไม่มีอาการ จากการคลุกคลี ในกลุ่มเด็กเอง ติดจากผู้ใหญ่ในครอบครัว ติดจากเจ้าหน้าที่ของโรงเรียน และนำมาแพร่ต่อในวงกว้าง ซึ่งในประเทศไทยมีการรายงานการติดเชื้อในเด็กหลายหมื่นรายและเช่นเดียวกันกับในประเทศจีนที่ตระหนักถึงความสำคัญเหล่านี้และนำไปสู่การฉีดวัคซีนปูพรมในเด็ก
ปัญหาของวัคซีนโควิดก็คือ เป็นวัคซีนที่รีบร้อนและให้มีการรับรองให้ใช้เป็นสภาวะ ฉุกเฉิน ทั้งนี้ ขั้นตอนในการพัฒนาและการติดตามประสิทธิภาพอาจจะพอไหวระดับหนึ่ง แต่ในเรื่องอาการแทรกซ้อน อาการไม่พึงประสงค์และความปลอดภัยของวัคซีนนั้น
ถ้าเป็นในสถานการณ์ปกติวัคซีนที่ใช้ในปัจจุบันนี้แทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่จะสามารถออกมาใช้ได้
ทั้งนี้ เนื่องจากอาการไม่พึงประสงค์ตั้งแต่ช่วงสามวันแรกหลังฉีดแม้กระทั่งทันทีที่ฉีด มีอาการแพ้ ช็อกหายใจไม่ออก ถึงแก่ชีวิตและในช่วงระยะที่สองภายในระยะเวลา 10 ถึง 12 วันแรก ก็มีอาการทางเส้นเลือด มีความผิดปกติทางระบบประสาทและจนกระทั่งถึง 22 ถึง 24 วันหลังที่ฉีดวัคซีนก็ยังพบอาการข้างเคียงที่เกิดจากการแพ้วัคซีนได้หลากหลาย โดยมีลักษณะเฉพาะตัวแตกต่างกันออกไปแล้วแต่เทคโนโลยีการผลิตและตัวชิ้นส่วนของไวรัสโควิดที่จำลองมาในวัคซีนแต่ละชนิด
ดังนั้นจึงทำให้มีผลกระทบกับคนที่ได้รับวัคซีนในต่างอายุกัน ยกตัวอย่างเช่น วัคซีนไฟเซอร์ โมเดอร์นา เอ็มอาร์เอ็นเอ ในวัยรุ่นมีกล้ามเนื้อหัวใจและระบบหัวใจอักเสบ และวัคซีนแอสตราฯ มีผลข้างเคียงในเรื่องของลิ่มเลือดอุดตันโดยจะร่วมหรือไม่ ก็ตามกับการที่มีเกล็ดเลือดต่ำ โดยเป็นในคนผู้ใหญ่อายุน้อยจนถึงอายุ 40 ปีและยังคงพบได้จนกระทั่งถึงอายุ 60 ปี เป็นต้น
อีกทั้งวัคซีนต่างๆนั้นในช่วงของการพัฒนาและการนำมาใช้ ข้อมูลในเรื่องความปลอดภัยในเด็กเล็ก เด็กโตจนกระทั่งถึงวัยรุ่น ยังขาดตกบกพร่องและทำให้ไม่กล้าที่จะนำมาใช้
...
ด้วยเหตุผลดังกล่าวจึงทำให้มีช่องโหว่ในการให้วัคซีนป้องกันการแพร่กระจายของโรค รวมกระทั่งถึงทุเลาอาการที่จะหนักและสาหัสจนถึงแก่ชีวิตในเด็ก
ในประเทศจีนเองหลังจากที่ควบคุมโรคระบาดได้อย่างราบคาบตั้งแต่เป็นสายพันธุ์ของจีนเอง โดยใช้วัคซีนเชื้อตายซิโนแวค ซิโนฟาร์ม ซึ่งเป็นเทคโนโลยีเก่า เนื้อของวัคซีนนั้นเป็นไวรัสตายทั้งตัวควบเปลือกนอกและแกนใน โดยที่มีประสิทธิภาพดีมากกับสายพันธุ์จีน แต่ก็ยังไม่ได้ให้ในเด็ก
ในช่วงปี 2564 นี้ ที่สายพันธุ์อื่นนอกจากสายพันธุ์จีนดั้งเดิมเริ่มเข้ามารุกราน ประเทศจีน ทางการจีนเองถือโอกาสยกระดับความสำเร็จจากปีที่แล้วจนกระทั่งถึงกลางปีนี้และในปัจจุบัน โดยการฉีดกระตุ้นเข็มที่สาม โดยที่เข็มกระตุ้นนี้เป็นวัคซีนอื่น โดยจะเป็นเทคโนโลยีและตัวส่วนของไวรัสที่อยู่ในวัคซีนนั้นเป็นส่วนเฉพาะ ไม่ใช่ทั้งตัว
ทั้งนี้ จากการที่มีฐานภูมิคุ้มกันที่ได้จากวัคซีนเชื้อตายและมีการสร้างกระบวนการระบบภูมิความจำในผู้ได้รับวัคซีนตั้งแต่ต้นอยู่แล้วทั้งประเทศ (ยกเว้นเด็ก) การฉีดเข็มสามจะได้กำไรสองต่อ คือภูมิจากสองเข็มแรกซึ่งระดับตกลงราบคาบไปแล้ว เมื่อได้รับการกระตุ้นจะมีระดับสูงขึ้นอย่างมหาศาลและกำไรต่อที่สองคือขยายขอบเขตการป้องกันการติดเชื้อและการป้องกันอาการหนักและเสียชีวิตได้จากหลากหลายสายพันธุ์ด้วย
...
และทำให้ทางการจีนนำวัคซีนเชื้อตาย ที่มีอยู่แล้วจากการที่สามารถผลิตได้เองหันมาให้เด็กทั้งหลายในประเทศ ทั้งนี้เพื่อปกป้องไม่ให้เกิดมีการแพร่ระบาดในเด็กหรือเด็กกลายเป็นรังโรคที่สำคัญ
นอกจากนั้นในช่วงของวัคซีนเชื้อตายสองเข็มนี้ อย่างน้อยก็ลดความรุนแรงที่เกิดขึ้นจากสายพันธุ์ใหม่ได้ ถึงแม้จะไม่ดีนักก็ตาม แต่ในเวลาถัดมาก็สามารถต่อเติมเต็มด้วยเข็มที่สามได้ ทั้งนี้ ผลข้างเคียงที่จะเกิดขึ้นจากยี่ห้ออื่นหรือเทคโนโลยีอื่นที่จะเกิดในเด็กอาจจะสามารถเรียนรู้ได้จากประสบการณ์ของประเทศตะวันตกที่เริ่มไม่มีทางเลือกต้องเอาวัคซีนที่มีอยู่มาใช้ในเด็กตั้งแต่อายุ 12 ปีขึ้นไป
ดังนั้นกลับมาที่ประเทศไทย การที่เรายังคงมีสต๊อกของวัคซีนเชื้อตายอยู่มากมาย จึงน่าจะเป็นโอกาสที่สำคัญที่นำมาฉีดให้ในเด็กทั้งหมดก่อน ร่วมกับคนที่ยังไม่เคยได้รับวัคซีนใดๆเลยก็ยังได้ และนอกจากนั้นในผู้ใหญ่ควรที่จะระงับการฉีดไขว้เข็มที่หนึ่งด้วยซิโนแวคและเข็มที่สองด้วยแอสตราฯ เพราะจะทำให้ไม่ได้กำไรเลย
และการฉีดไขว้ดังกล่าว จริงๆแล้ว กระทำด้วยเหตุผลสำคัญก็คือไม่มีวัคซีนเข้ามาเพียงพอไม่ว่าจะเป็นแอสตราฯหรือไฟเซอร์ โมเดอร์นาก็ตาม
แต่ปัจจุบันทางการยืนยันแล้วว่าจะมีการนำเข้ามาถึง 120 ล้านโดส จึงควรที่จะไม่ด้อยค่าของวัคซีนเชื้อตายลงไม่ว่าจะด้วยการฉีดเพียงเข็มเดียวและไปต่อยี่ห้ออื่น หรือการนำวัคซีนอื่นที่ยังไม่แน่ใจในเรื่องความปลอดภัยหรือผลกระทบข้างเคียงไปฉีดในเด็ก
บทความนี้เขียนเมื่อวันที่ 5 กันยายน 2564 หวังว่าประเทศไทยคงไม่ตัดสินใจล่าช้าหรือรอให้เกิดเหตุวิกฤติขึ้นอีกจึงค่อยแก้ปัญหา.
หมอดื้อ